Leveringszekerheid verzekeren vraagt investeringen
Dat Vlaanderen een waterschaarse regio is, kon je hier de afgelopen weken al lezen. Het verhaal gaat echter verder. Binnen Vlaanderen varieert de waterbeschikbaarheid sterk. Grosso modo is er in het oosten meer water beschikbaar dan in het westen. Dat stelt de waterbedrijven voor een belangrijke uitdaging. Want, de watervoorraden staan sterk onder druk omwille van de klimaatverandering. Hoe ervoor zorgen ervoor dat er altijd en overal voldoende water beschikbaar is? Grootschalige samenwerkingsverbanden zijn ook hier de oplossing.
Een korte geschiedenis van het drinkwaternet
De geschiedenis van de Vlaamse watervoorziening voert ons terug naar de 18e eeuw. Gemeenten kregen toen de opdracht om passende maatregelen te nemen om rampen zoals brand en epidemieën zoals tyfus en cholera te voorkomen. Zo legde de overheid de verantwoordelijkheid voor de uitbouw van de openbare drinkwatervoorziening in handen van de gemeenten.
Deze ontwikkeling begint aanvankelijk in de steden. Pas veel later breidt het net zich uit over het platteland. Er was dus nooit een masterplan voor het drinkwaternet in Vlaanderen. Toen België nog een unitaire staat was, is op initiatief van enkele steden een nieuwe leiding aangelegd vanwege de beperkte drinkwaterreserves in Oost- en West-Vlaanderen. Van Wallonië helemaal tot in Oostende loopt deze leiding. Als we vandaag van een wit blad zouden vertrekken, dan zou die leiding er wellicht niet komen. De realiteit is echter dat deze leiding nu de slagader vormt voor de drinkwatervoorziening in grote delen van Oost- en West-Vlaanderen. Die historische slagader is intussen gekoppeld aan een andere belangrijke waterbron: het Albertkanaal.
Op de kaart hieronder zie je hoe het waterdistributienetwerk in Vlaanderen eruit ziet.
Onderlinge leveringscapaciteit versterken
Voldoende capaciteit van de leidingen is essentieel om het drinkwater tot bij de eindgebruiker te brengen. Door het gebruik van waterzuinige toestellen en alternatieve bronnen zoals regenwater, is het waterverbruik de laatste decennia niet meer sterk gestegen en gaat het de voorbije 10 jaar zelfs in dalende lijn. In principe zijn de toevoer- en distributienetten dan ook voldoende groot ontworpen om te voldoen aan de vraag tijdens het grootste deel van het jaar. Enkel bij piekverbruiken in de zomer – wanneer de regenwaterputten droog vallen – zijn er mogelijk beperkingen.
De waterbedrijven willen productie en verbruik daarom nog beter op elkaar afstemmen. Dat doen ze door de waternetten nog beter met elkaar te verbinden. Met andere woorden: de waterbedrijven kijken over de grenzen van hun distributiegebieden heen. Dat maakt mogelijk om bij onvoorziene omstandigheden letterlijk en figuurlijk snel te schakelen.
De verwevenheid van de waternetwerken is de voorbije decennia al sterk toegenomen. Maar bijkomende verbindingen en pompinstallaties zijn noodzakelijk om tot een robuuster systeem te komen. De waterbedrijven zetten daartoe grote samenwerkingsverbanden op om de resterende zwakheden in het toevoer- en distributiesysteem aan te pakken.
Een hedendaags aquaduct
Er staan dan ook verschillende projecten op stapel. Andere zijn intussen uitgevoerd. In totaal verhogen ze de totale aanvoercapaciteit in Vlaanderen met 106.000 m³ per dag. Voldoende om ook bij piekverbruiken de leveringszekerheid te garanderen.
Een nieuwe koppeling in Ternat versterkt bijvoorbeeld de wisselwerking tussen Farys en De Watergroep. In 2020 leidde een samenwerking van water-link, Pidpa en De Watergroep tot een nieuwe drinkwaterverbinding in Zemst die de leveringszekerheid in een deel van Vlaams-Brabant verhoogt. Verbindingen tussen waterproductiecentra van water-link en de collectoren van Pidpa zorgen dan weer voor een betere mix tussen grond- en oppervlaktewater. In 2015 tekenden verschillende waterbedrijven ook een overeenkomst die de onderlinge levering van drinkwater regelt. Dit project kreeg de toepasselijke naam Aquaduct. Via gerichte investeringen zal de bestaande en zeer uitgebreide transportnet van Farys gaan fungeren als draaischijf om verschillende winningen in Vlaanderen te verbinden met alle distributienetten in de regio. Daarmee komt een geïntegreerd waternetwerk tot stand.
De kaart hieronder geeft je een beeld van de werken die hiervoor nodig zijn.
